Sosyal Medya Etkileyicilerinin Denetlenmesi
Sosyal medya etkileyicilerinin faaliyetlerini denetlemek amacıyla Reklam Özdenetim Kurulu görevlendirilmiş ve Sosyal Medya Reklamlarının Yapay Zeka ile Taranması Projesi başlatılmıştır.
Proje ile etkileyicilerin paylaşımlarında reklam olduğunun açıkça belirtilmeme oranı %57’den %11’e düşmüştür. Kurul, tüketicilerin farkındalığının artmasıyla yapılan şikayet sayısında da bir artış tespit etmiştir.
Kurul, uzmanlar tarafından incelenen tüketici şikayetlerini değerlendirerek başvuru şartlarını sağlayanları incelemektedir. Mevzuata aykırı hallerde gerekli idari yaptırımlar uygulanmaktadır.
Uygulamalar ve Cezalar
Kurul tarafından bu yılın ilk 6 ayında etkileyicilere 39 durdurma cezası, 11 durdurma ve idari para cezası verilmiştir. Dondurma cezası ile aykırı reklamların düzeltilmesi veya kaldırılması istenmiştir.
Mevzuata aykırı paylaşımın içeriği, tekrarı, etkileyicinin takipçi sayısı ve elde ettiği menfaat gibi unsurlar göz önünde bulundurularak durdurma ve para cezaları birlikte uygulanmıştır.
Geçen yıl mevzuata aykırı reklam yapan bir etkileyiciye verilen idari para cezası 347 bin lira iken, bu tutar 2024’te 550 bin liraya yükseltilmiştir. Geçen yıl 5 etkileyiciye 1,3 milyon lira para cezası uygulanırken, bu yılın ilk 6 ayında 11 etkileyiciye 5,3 milyon lira para cezası verilmiştir. Böylece 1,5 yıllık dönemde toplam 6,3 milyon lira para cezası kesilmiştir.
2023 yılında toplam 77 sosyal medya hesabına idari yaptırım uygulanırken, 2024’ün ilk yarısında bu sayı 50’ye ulaşmıştır. Etkileyiciler, açıkça reklam belirtmedikleri veya örtülü tanıtım yaptıkları gerekçesiyle ceza almışlardır.
Ayrıca bazı paylaşımlarda sağlık beyanları, sağlık kuruluşlarına yönlendirmeler, yasak ürünlerin tanıtımları, kozmetik ürün tanımını aşan ifadeler ve takviye edici gıda reklamlarında mevzuata aykırı ifadeler kullanıldığı için idari yaptırımlar uygulanmıştır.
