Avrupa, 2025 yılına enerji sektöründe büyük bir sıkıntıyla girdi. Rusya’nın devlet enerji şirketi Gazprom, Ukrayna üzerinden Avrupa’ya doğal gaz sevkiyatının durdurulduğunu açıkladı.
Ukrayna, daha önce sevkiyat anlaşmasını uzatmayacağını belirtmişti. Ukrayna’nın 2023 yılı verilerine göre, boru hatlarıyla ülke üzerinden Avrupa’ya taşınan Rus gazı miktarı, 2022’ye kıyasla yüzde 28 azalarak 15 milyar metreküpe geriledi.
Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa boru hatları atıl durumda. Ukrayna’dan sevkiyatın durmasıyla Avrupa’nın Rus gazı için tek güzergâhı Türkiye üzerinden TürkAkım boru hattı kaldı. TürkAkım’dan gelen gaz, Balkan Akımı ile Romanya, Yunanistan, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Macaristan’a taşınıyor.
Ukrayna üzerinden geçen gazın bir kısmının TürkAkım’a yönlendirilmesi mümkün, ancak bu yalnızca 1-2 milyar metreküplük bir kapasite sağlayabilir. Bu güzergâhlarla Avrupa’ya ulaşan gaz, Sırbistan ve Avusturya gibi ülkelere fayda sağlasa da transitin durması, Avrupa’da gaz fiyatlarında artış ve bölgesel dengesizlikler yaratma riski taşıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna üzerinden doğal gaz akışını sürdürecek bir anlaşmanın yıl sonuna kadar gerçekleşmesi olasılığının bulunmadığını söylemesi sonrası Avrupa doğal gaz fiyatları tarihi seviyelere ulaştı. Avrupa ölçütü olarak kabul edilen Hollanda TTF doğal gaz sözleşmesi, Ekim 2023’ten bu yana en yüksek seviye olan 50 euroya ulaştı.
Ukrayna üzerinden Rus gazının kalan alıcıları alternatif tedarik imkanları buldu. Ancak Moldova, bu durumdan en kötü etkilenen ülke oldu. Moldova’da ısınma ve sıcak su sıkıntısı başgösterdi. Enerji şirketi Tirasteploenergo, abonelerine yalnızca tek odayı ısıtmaları, kalın giyinmeleri ve üzerlerini battaniye ile örtmeleri tavsiyesinde bulundu.
Rusya’nın Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gerçekleştirdiği doğal gaz sevkiyatının kapanması, Avrupa piyasasından yıllık yaklaşık 15 milyar metreküp gazın çekilmesine neden olacak. Transitin sürdürülmesi için üç olası senaryo gündeme getiriliyor: Avrupa’dan bağımsız bir şirketin gazı Ukrayna üzerinden taşıması, gazın mülkiyet devri noktasının Rusya-Ukrayna sınırına taşınması veya gazın menşeinin farklı bir ülke olarak gösterilmesi.
İran, doğal gazda dünyanın en büyük ikinci, petrolde ise dördüncü büyük rezervlerine sahip olmasına rağmen, iç talebe yetişemiyor. Elektrik kesintileri nedeniyle ülkede okul ve kamu kurumları kapatıldı.
AB ülkeleri, kış mevsiminde enerji krizi yaşamamak için Gaz Depolama Yönetmeliği hazırladı. AB’nin önde gelen tedarikçisi Norveç oldu. Gaz depolama seviyeleri, 19 Ağustos itibarıyla depolama kapasitesinin yüzde 90’ına ulaştı.
