Meteorolojinin Gizemi
Meteorolojide, kuzeydeki bölgelerin soğuk hava deposu olduğu kabul edilir. Ancak kutupsal soğuk her kış Türkiye üzerine gelmez. Türkiye genellikle İzlanda çevresinde oluşan Alçak Basınç Alanı ile Azor Yüksek Basınç Alanı arasında kalan hava koşullarını yaşar.
Balkanlardan Gelen Soğuklar
Balkanlardan gelen soğuklar, Kuzey Avrupa, Ukrayna ve Romanya üzerinden Marmara’ya ulaşabilir. Ancak yolda oluşan diğer basınç alanları, soğuğun gücünü ve yönünü değiştirebilir. Uzun vadeli kış tahminlerinde en zorlu konu, bu basınç alanlarının yerlerini tam olarak tespit edememektir.
Deniz Etkisi ve Dağlar
İstanbul, çevresindeki denizler ve su birikintileriyle çevrilidir. Deniz etkisi, yaklaşan soğuk havayı ısıtarak daha ılıman hale getirir. Ayrıca, İstanbul’da Doğu Karadeniz’de olduğu gibi dağ sıraları yoktur. Bu nedenle, deniz üzerinden gelen soğuk sistemler Karadeniz kıyısında kar bırakırken, Samsun gibi kıyı bölgelerinde neredeyse hiç yağmayabilir.
Bulutlar ve Yağış
Kışın görülen bulutlar, yerden ilk 6-7 kilometre yükseklikte yağışları kar olarak bırakır. Ancak yer seviyesine yaklaşan kar kristalleri daha sıcak havayla karşılaştığında karla karışık yağmur olur. Yer seviyesine sadece 1000 metre kala ise yağışın tamamı yağmura dönüşür.
Isı Adası Etkisi
Şehirleşmeyle ortaya çıkan ısı adası etkisi, İstanbul gibi büyük şehirlerde atmosferin alt kısmını ısıtır. Bu ısınma, soğuk sistemlerin yağışını kar yerine yağmura dönüştürebilir. İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, Londra’nın ısı adası etkisi nedeniyle kent üzerindeki atmosfer, kırsal bölgelere göre 2°C’ye kadar daha sıcak olabiliyor.
Kar Yağması İçin Gerekli Koşullar
Kıyı merkezlerde yoğun kar yağması için, soğuk sistemin sıcaklık problemleri olmaması, yeterli yağış olması ve soğukluğun hem yüksek hem de yer seviyesinde korunması gerekir. Ayrıca, yağış için yukarı seviyelerde su buharı varlığı şarttır. Türkiye’de genellikle lodos rüzgarlarının taşıdığı su buharı ile Balkanlar’dan gelen soğuk hava karşılaşarak Batı Karadeniz açıklarında yukarı seviye siklonları oluşturur. Bu siklonlar İstanbul’u besleyerek bolca su buharı sağlar. Soğuk sistemin akışı devam eder ve ısı adası etkisi soğuğu bozmazsa, İstanbul’da günlerce kar yağabilir.
İklim Değişikliği ve Kar
Son yıllarda küresel sıcaklıklar hızla artıyor. 2023 ve 2024 yıllarında dünya sıcaklık ortalaması rekor kırdı. İnsan kaynaklı iklim değişikliğinin İstanbul’daki kar yağışı üzerinde etkisi olsa da, meteorolojik faktörlerin rolünün göz ardı edilmemesi gerektiği vurgulanmalıdır.
Sonuç
İstanbul gibi kıyı merkezlerde kar yağması, çeşitli meteorolojik faktörlerin karmaşık bir etkileşiminin sonucudur. Meteorolojik tahminler, kar yağışının ne zaman ve ne kadar gerçekleşeceğini kesin olarak belirleyemez. Ancak güvenilir kaynakları takip etmek, güncel hava durumunu bilmek için önemlidir.
