Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleştirilen 75. NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nin sonuç bildirisi, Rusya’ya karşı Ukrayna’ya verilecek destek hususunda kararlı bir tavır sergilerken, başta Çin olmak üzere Ukrayna’da Rusya’ya destek veren ülkelere yönelik uyarılarda bulundu.
Ukrayna’ya İttifak Üyeliğine Giden Yolda Destek
Zirvenin sonuç bildirgesinde yer alan önemli unsurlardan biri, Ukrayna’nın Avrupa-Atlantik entegrasyonuna giden yolculuğuna verilen tam destektir. Bildirgede, ittifakın Ukrayna’yı “NATO üyeliği de dahil olmak üzere tam Avrupa-Atlantik entegrasyonu sürecinde geri dönüşsüz bir yolda” destekleyeceğine vurgu yapılmıştır.
Müttefikler, önümüzdeki yıl içinde Ukrayna’ya asgari 40 milyar avro (43,28 milyar dolar) askeri yardım sağlayacaklarını taahhüt etmişlerdir. Ayrıca, Ukrayna’nın ittifaka katılması konusunda da koşullar uygun olduğunda davet gönderileceği belirtilmiştir.
Rusya’nın Sorumluluğu ve Uluslararası Hukukun İhlali
Bildirgede, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşın tek sorumlusu olduğu ve BM Şartı da dahil olmak üzere uluslararası hukuku açıkça ihlal ettiği ifade edilmektedir. Rus kuvvetleri ve yetkililerinin işlediği insan hakları ihlalleri, savaş suçları ve diğer uluslararası hukuk ihlallerinin cezasız kalmayacağına dikkat çekilmiştir.
Belarus, Çin, İran ve Diğer Destekleyen Ülkelere Uyarı
Bildirgede, tüm ülkelerin Ukrayna’da hiçbir şekilde Rusya’ya yardım etmemesi yönünde çağrı yapılmıştır. Belarus, Kuzey Kore, İran ve Çin’in isimleri özel olarak belirtilmiş ve “Rusya’nın Ukrayna’daki savaşını kolaylaştıran ve dolayısıyla uzatan herkes kınanmaktadır” denmiştir.
Çin’e Özel Endişeler ve Uyarılar
Bildirgede, Çin’in Rusya’nın savaş çabalarına “aktif bir kolaylaştırıcı” olarak destek verdiği vurgulanmaktadır. Pekin’in Avrupa-Atlantik güvenliğine sistematik zorluklar yarattığı belirtilmektedir.
Çin’den, Rusya’nın Ukrayna mücadelesine sağladığı maddi ve siyasi desteği durdurması istenmektedir. Ayrıca, Çin’in uzay yetenekleri ve nükleer cephaneliğinin hızla genişlemesiyle ilgili endişeler dile getirilmektedir.
Pekin’e, stratejik risk azaltma görüşmelerine katılması ve Rusya’ya verdiği desteği durdurması yönünde çağrı yapılmaktadır. Bildirgede şu ifade yer almaktadır: “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olarak BM Şartı’nın amaç ve ilkelerini destekleme konusunda özel bir sorumluluğa sahip olan Çin Halk Cumhuriyeti’ne, Rusya’nın savaş çabalarına her türlü maddi ve siyasi desteği durdurması çağrısında bulunuyoruz.”
Terörle Mücadelede Kararlılık
Bildirgede, terörle mücadelenin NATO’nun kolektif savunması için hayati önem taşıdığı vurgulanmaktadır. Teröristler ve terör örgütleri tarafından oluşturulan tehditlere kararlılıkla karşı koyma yönünde taahhütte bulunulmuştur.
Stratejik Bölgeler: Batı Balkanlar ve Karadeniz
Batı Balkanlar ve Karadeniz bölgelerinin ittifak için stratejik öneme sahip olduğu belirtilmektedir. NATO, bu bölgelerin güvenliği ve istikrarı için güçlü bir şekilde bağlılık göstermektedir. Batı Balkanlar ile siyasi diyalog ve pratik işbirliğinin devam ettirileceği ifade edilmiştir.
Karadeniz’in güvenliği, emniyeti, istikrarı ve seyrüsefer özgürlüğünü korumaya yönelik çabalara destek verileceği vurgulanmıştır. 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne atıf yapılarak, Karadeniz bölgesindeki ittifakın duruşu perçinlenmiştir.
Gelecek Zirveleri
Zirveye ev sahipliği yapan Amerika Birleşik Devletleri’ne teşekkür edilmektedir. 2025 yılında Hollanda’da gerçekleştirilecek zirvenin ardından bir sonraki zirvenin Türkiye’de yapılacağı duyurulmuştur.
