Ay’ın Uzak Yüzünün Gizemleri Çözülüyor
Ay’ın Dünya’ya bakan yüzünün dışında kalan gizemli uzak yüzü, volkanik bir geçmişe sahip olduğunu ortaya koyan yeni bulgularla aydınlanıyor.
İki Yüz Arasındaki Farklılıklar
Ay’ın gelgitsel olarak Dünya’ya kilitli olması nedeniyle, Dünya’dan her zaman aynı yüzünü görürüz. Ancak uzak yüz, yakın yüz kadar keşfedilmemiştir.
Çin’in Chang’e 6 görevi, Ay’ın uzak yüzünden Dünya’ya getirilen ilk numuneleri topladı ve bunların analizi, iki yüz arasındaki çarpıcı farklılıkları ortaya çıkardı.
2,8 Milyar Yıl Önceki Patlamalar
Chang’e 6’nın getirdiği kaya örneklerinin analizi, 2,8 milyar yaşında olduklarını ve bazalt adı verilen sertleşmiş lavdan oluştuklarını gösterdi. Bu bulgu, Ay’ın uzak yüzünde milyarlarca yıl önce volkanik patlamaların yaşandığını kanıtlıyor.
Uzak Yüzdeki Volkanik Faaliyet
Önceki araştırmalar, Ay’ın yakın yüzünde en az 2 milyar yıl öncesine kadar volkanik faaliyet olduğunu göstermişti. Yeni bulgular ise uzak yüzün de volkanik aktiviteye ev sahipliği yaptığını ortaya koyuyor, bu da Ay’ın jeolojik tarihini yeniden şekillendiriyor.
Element Dengesizliği
Araştırmacılar, uzak yüzden getirilen lavların potasyum, nadir toprak elementleri ve fosfor bakımından düşük olduğunu keşfettiler. Bu elementler yakın yüzde yaygınken, uzak yüzde bulunmuyor. Bu dengesizliğin, Güney Kutbu-Aitken havzasını oluşturan dev çarpmadan kaynaklandığı düşünülüyor.
Bazaltların Dağılımı
Uzak ve yakın yüzler arasındaki bir diğer fark ise bazaltların dağılımıdır. Dev lav akıntıları olan bazaltlar, yakın yüzün %30’unu kaplarken, uzak yüzün yalnızca %2’sini kaplar. Bu durum, uzak yüzde bazı elementlerin eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir.
Sonuç
Ay’ın uzak yüzünden getirilen örneklerin analizi, Ay’ın jeolojik tarihi ve evrimi hakkında yeni bilgiler sağladı. Bu keşifler, Ay’ın volkanik geçmişini aydınlatıyor ve iki yüzü arasındaki çarpıcı farklılıkları ortaya koyuyor.
