Özbekistan: Bağımsızlığın 32. Yılı
31 Ağustos 1991’de bağımsızlığını ilan eden Özbekistan, Sovyetler Birliği’nden ayrılarak kendi yoluna çıktı. Özbekistan Yüksek Konseyi, bağımsızlığın yasallaştırılması için Devlet Bağımsızlığı Yasası’nı kabul etti ve 1 Eylül’ü “Bağımsızlık Günü” ilan etti.
Ekonomik Çeşitlendirme ve Kalkınma
Sovyetler döneminde pamuk üretiminde öne çıkan Özbekistan, bağımsızlığının ardından ekonomisini çeşitlendirmeye başladı. Geleneksel tarım ve sanayiye ek olarak, otomotiv, elektronik, tekstil, gıda, ilaç ve madencilik gibi sektörlere yatırım yaptı. Özbekistan, tekstil sektöründe önemli bir sıçrama kaydetti ve şu anda başlıca tekstil ihracatçılarından biri konumunda.
Mirziyoyev’in Reformları ve Açıklık Politikası
Özbekistan’ın ilk cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un ardından Şevket Mirziyoyev, 2016’da göreve geldi. Mirziyoyev, ekonomik reformları, diplomatik açıklık politikası ve iyi komşuluk ilişkilerini teşvik etmeye odaklandı. Komşu ülkelerle ilişkileri iyileştirdi ve sınır sorunlarını çözdü.
Türk Konseyi ve Uluslararası Örgütlere Katılım
Mirziyoyev yönetiminde Özbekistan, Türk Konseyi’ne yeniden ilgi gösterdi ve 2018’de Bişkek’teki toplantısına cumhurbaşkanı düzeyinde katıldı. 2019’da Konsey’e üye oldu ve 2022’de Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi’ne ev sahipliği yaptı. Ayrıca Şanghay İşbirliği Örgütü ve Orta Asya Devlet Başkanları İstişare Konseyi gibi uluslararası örgütlerde aktif rol oynadı.
Ekonomik Büyüme ve Yatırımlar
Özbekistan, ekonomik olarak son yıllarda istikrarlı bir şekilde büyüdü. 1990’daki GSYİH’nın 5 katına ulaştı ve 2023’te 90,8 milyar dolara ulaştı. Dünyanın en büyük altın ve uranyum rezervlerinden birine sahip ve yıllık 92 ton altın ve 4 ton uranyum üretiyor.
Turizm ve Yabancı Yatırımlar
Özbekistan hükümeti, açıklık politikası ve yatırım ortamını iyileştirmesiyle tanınıyor. 100’e yakın ülkeye vize muafiyeti ve kolaylığı sağladı. Bu sayede turist sayısı ve yabancı yatırımlar önemli ölçüde arttı. 2023’te 22 milyar dolara ulaşan yabancı yatırımlar, 2016’daki rakamın 5,5 katına çıktı.
Türkiye ile İlişkiler
Türkiye, Özbekistan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkeydi ve diplomatik ilişkiler 1992’de kuruldu. Uzun yıllar duraklayan ilişkiler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2016’daki Semerkant ziyaretinden sonra canlandı. 2017’de ilişkiler stratejik ortaklık seviyesine yükseltildi ve Türkiye-Özbekistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi oluşturuldu. İki ülke arasında ekonomik, siyasi ve kültürel bağlar güçlenerek karşılıklı ziyaretler arttı.
Ticari Ortaklık ve Yatırımlar
Türkiye-Özbekistan arasındaki ticari ilişkiler de son yıllarda gelişti. 2023’te ikili ticaret hacmi 3,1 milyar dolara ulaştı. Özbekistan’ın dördüncü büyük ticari ortağı Türkiye, ülkede Türk sermayeli 1883 işletme faaliyet gösteriyor.
